Het kan niet, het mag niet, de wet staat het niet toe. En zo komt de ontwikkeling van robottechnieken in Nederland onnodig tot stilstand.
Zijn wij over vijftig jaar de baas over robots, of zijn robots de baas over ons? Om aan die onzekerheid een einde te maken, moedigt de WRR in een rapport de overheid en werkgevers aan een zogenoemde robotagenda op te stellen.
Ten eerste om te zorgen dat robotisering daadwerkelijk goed is voor de economie. En tweede omdat er nog veel te weinig in robotisering wordt geïnvesteerd. Als het om robots gaat, blijft het in de politiek oorverdovend stil, bleek al eerder in Forum. Wetgeving is verouderd, innovatieve bedrijven trekken weg. Dat is echt zonde. Als mens en machine complementair zijn – zoals de WRR zo mooi zegt – zal dat een boost voor onze economie opleveren. Daar zijn we natuurlijk zelf verantwoordelijk voor. Zaak is om niet in te zetten op robots die alleen maar werk overnemen, maar juist op robotisering die het werk gemakkelijker, beter en productiever maakt. Of dat nou in de zorg is of in fabrieken. Oude banen worden nieuwe banen. Maar zelfs dat goede voornemen ligt nog niet vast, zegt de WRR. Minister Asscher kan zich dus wel druk maken over robots die banen zouden inpikken, wíj zijn toch echt zelf degenen die die robots maken en onderhouden. Zo’n vaart loopt dat dus nog niet.
Profiteren van robotisering
Ook laat de WRR een paar proefballonnetjes op in het rapport. Zou er niet een soort robotdividend moeten worden uitgekeerd aan alle burgers, zodat iedereen meeprofiteert van de financiële baten van robots? Zoals er ook in Alaska een fonds bestaat dat alle inwoners een dividend uitkeert uit oliewinsten. Een originele gedachte, maar zaak is nu om te focussen op wie er daadwerkelijk gaat profiteren van robotisering. Het antwoord daarop lijkt te zijn: de hele maatschappij, als we robots op de juiste manier in zetten. Robotisering gaat zorgen voor economische vooruitgang. Maar dan moeten we er wel zelf voor zorgen. Aan de slag dus.