De uitdaging waarvoor bierbrouwer Peer Swinkels van onder andere Bavaria staat: hoe krijg ik al die hitte die ik nodig heb in het brouwproces duurzaam geproduceerd? 'We hebben tijd nodig om oplossingen te zoeken.'
Op het terrein van bierbrouwer Bavaria in het Brabantse Lieshout stond onlangs tijdelijk een installatie waarin ijzerstof wordt verbrand. Ja, ijzerstof. Een stuk ijzer verbrandt niet zo snel, maar als je het tot poeder vermaalt wel. En dan krijg je – zonder CO2-uitstoot – hitte van een hoge temperatuur die ze bij het brouwen van bier goed kunnen gebruiken. Van de 'ijzerroest' die na verbranding overblijft, kan weer ijzerpoeder worden gemaakt. Regenereren noemen ze dat. Dat poeder kan weer opnieuw worden verbrand. Dat maakt de cirkel rond. De (test)installatie is het resultaat van een samenwerking van Swinkels Family Brewers, zoals Bavaria tegenwoordig heet, met de TU Eindhoven. Aan de installatie wordt nu verder gesleuteld in een loods.
Energie besparen: prima. Maar wat doet het bedrijfsleven dan? Hoe worden energieslurpers energiezuinig, wordt fossiele brandstof vervangen door een duurzame variant en de uitstoot van CO2 echt gedecimeerd? In een korte serie onder de naam #Hoedan brengt Forum in beeld hoe ondernemers dat voor elkaar krijgen. En wat het ze allemaal kost. Klik hier voor de andere afleveringen
'Brouwen betekent koken', zegt Peer Swinkels, ceo van het familiebedrijf, over het belang van hitte voor het productieproces. 'In een brouwerij heb je twee grote energiestromen: thermische energie voor het verwarmen en elektriciteit om bijvoorbeeld machines te laten draaien. Die stroom kun je duurzaam zelf opwekken of inkopen, maar voor de thermische energie heb je andere bronnen nodig. We gebruiken hiervoor nu aardgas.'
Swinkels Family Brewers vestig hoop op ijzerpoeder
Hij vestigt zijn hoop nu op ijzerstof, maar kijkt nadrukkelijk ook naar andere oplossingen voor zijn hitteprobleem. ‘Wij willen daar koploper in zijn. Ik ben ervan overtuigd dat ijzerpoederverbranding onderdeel gaat worden van de totale oplossing.’ En ja, je hebt in eerste instantie ijzer nodig, dus helemaal duurzaam is het proces nog niet, maar dat ijzer kun je daarna eindeloos gebruiken. De TUe onderzoekt nu of het mogelijk is om een bestaande kolencentrale in Nederland om te bouwen voor het verbranden van ijzerpoeder. Dan hoef je die niet af te breken en kun je op grotere schaal ijzerpoeder verbranden.
Hoe brouw je bier?Voor 1 liter bier is 8 liter water nodig (in Lieshout 4). Het water dat bierbrouwers gebruiken komt vaak uit eigen bron. Dat wordt eerst gezuiverd, gekookt en gecontroleerd. Graan wordt in mout omgezet door het te weken in water en de ontkiemde korrels vervolgens de verwarmen. De mout wordt vervolgens in brouwwater verwarmd, waarbij het zetmeel in de mout wordt omgezet in suiker. Het goedje heet na filtering 'wort' en wordt vervolgens gekookt met hop. Hop geeft bier de typische bittere nasmaak en werd oorspronkelijk toegevoegd om de houdbaarheid van bier te verlengen. Na afkoeling en filtering van de wort wordt gist toegevoegd om de suiker uit het zetmeel om te zetten in alcohol en koolzuur. Na nog een laatste filtering wordt het bier in de bottelarij over flesjes verdeeld.
De huidige testinstallatie is niet groot genoeg om in de warmtebehoefte van de brouwerij in Lieshout te voldoen. Wél in de behoefte van brouwerij De Molen in Bodegraven, ook onderdeel van Swinkels Family Brewers. In totaal heeft het bedrijf naast Bavaria, De Molen en de Koningshoeven (La Trappe) in Nederland nog 2 brouwerijen in België (waaronder Palm) en 1 brouwerij in Ethiopië (Habesha). Op al die locaties worden bieren op hun eigen traditionele wijze gebrouwen. De brouwerijen van het concern moeten allemaal mee in de energietransitie die Swinkels voorstaat.
