Rabotopman Wiebe Draijer: Iedere ceo moet moreel leiderschap tonen

Draijer groeide op in Enschede als nakomertje in een gezin met vijf kinderen. Vader was rector magnificus van de TU Twente, moeder ontwikkelingspsycholoog. Midden in de tijd van de politieke vernieuwing, waar ook zijn vader als één van de grondleggers van D66 actief bij betrokken was. Aan de keukentafel werd er dan ook altijd stevig gediscussieerd. ‘Mijn ouders waren allebei enorm politiek bewust. En enorm maatschappijkritisch. In de kern draaide het altijd om: hoe kun je de maatschappij beter maken en wat is jouw verantwoordelijkheid daarin?’

Uw ouders legden de lat hoog voor u.

‘Tegen de tijd dat ik er was, hadden mijn ouders echt niet meer de grootste ambities voor de ontwikkeling van hun kind zoals ze die bij hun eerste hebben. Ze hebben in elk geval tegenover mij nooit expliciet hoge verwachtingen uitgesproken.’

Behalve dan dat u een bijdrage moet leveren aan de verbetering van de maatschappij.

‘Nou ja, inderdaad. Ze spraken het niet uit, maar impliciet – ook door het voorbeeld dat ze zelf stelden – lieten ze wel weten dat ze verwachtingen hadden.’

‘Het kan altijd beter. Dat heb ik heel sterk. Al vanaf mijn geboorte bij wijze van spreken en ik zal dat wel tot het einde der dagen houden. Maar wat mijn ouders me ook hebben meegegeven, is dat het ook echt kán. Dat je kunt leren, dat je beter kunt worden. Dat je voor niemand onder doet.’

Als jongen heeft Draijer maar één droom: oorlogscorrespondent worden. Hij verslindt boeken als All the president’s men over de journalisten die het Watergateschandaal onthulden. Spelt als veertienjarige in het weekend The New York Times.

Hoor je op die leeftijd niet aan je brommertje te sleutelen?

‘Dat soort dingen deed ik ook. Maar ik was echt zo gefascineerd door wat journalisten teweeg  kunnen brengen. Dat wilde ik ook. Ik wilde ook op zo’n manier invloed hebben op de loop der dingen. En misschien speelde ook wel mee dat ik wist dat ik het moeilijk zou vinden.’ 

Moeilijk?

‘Ik ben fors dyslectisch geweest.’ Hij schiet in de lach. ‘Ik vond pas mijn sollicitatiebrief terug die ik aan het NRC schreef. Die wemelde echt van de spelfouten. Ik heb me achteraf echt afgevraagd: hoe kan het dat ze me toch hebben aangenomen? Kennelijk had toch iemand het idee: die Draijer wil wat.’

Als hij op zijn zeventiende werktuigbouwkunde gaat studeren, start hij ook als leerling-journalist bij het NRC. Later schrijft hij als freelancer voor de krant. Het kost hem moeite. Elk artikel dat hij schrijft, eindigt in nachtwerk. En hij leert er harde lessen. Als hij een spelfout maakt, laat de hoofdredacteur dat even aan de hele redactie weten. ‘Dat overkomt je één keer maar nooit weer.’ Soms zijn harde lessen veel beter dan zachte, zegt hij nu. En zo komt hij tot het besef dat journalist zijn toch niet zijn grootste talent is. 

‘Als het te gemakkelijk gaat, is het niet echt’

Dat moet toch een enorme teleurstelling zijn geweest.

‘Ik heb daar vrede mee.’

En dat terwijl u er zoveel moeite voor hebt gedaan?

‘Als je iets wilt, moet je er snoeihard je best voor doen. Je hebt de verplichting om er alles uit te halen wat erin zit. Dat heb ik gedaan. Meer kon ik niet doen.’

U houdt van weerstand, lijkt het. Bent u een beetje masochistisch?

‘Ik weet het niet.’ Even denkt hij na. ‘Als het te gemakkelijk is, dan doe ik niet genoeg. Ik denk dat het daar in zit. Dan is het niet echt of zo.’

Ging u daarom ook als enige bankier in Nederland in debat met Joris Luyendijk over de bankencrisis?

‘Het is me door Jan en alleman ontraden. Maar ik dacht: What the heck, ik doe het gewoon. Ik denk oprecht dat het heel erg nodig was dat ik dat gesprek aanging.’

‘Ik ben het overigens met heel veel van zijn stellingen eens. Alleen niet met zijn opvatting dat zijn analyse over de Engelse en Amerikaanse bankensector van toepassing is op de Nederlandse financiële sector. Dat wilde ik tijdens die debatavond laten weten. In een echt gesprek, waarin ruimte is voor de nuance. Niet met de soundbites waarin je zoiets meestal moet samenvatten.’

U bent niet van de soundbites?

‘Nee, ik ben die techniek ook niet meester. En ze doen geen recht aan heel veel onderwerpen. Dat stoort me echt. Maar ik weet dat het zo werkt. Ik heb echt een hekel aan fact free politics en journalism.’

Moet u zichzelf iets bewijzen?

‘Dat zou best kunnen, maar ik ben er alleen nog niet achter wat.’