Om te voorkomen dat het toch al niet stevige draagvlak voor de energie- en klimaattransitie verder afbrokkelt, wil het kabinet de kosten van die transitie vooral niet bij de burgers neerleggen. De gele hesjes in Frankrijk hebben wat dat betreft ook hier hun effect gehad. Het bedrijfsleven begrijpt die keuze en heeft geen problemen met de nieuwe verdeling van de lasten tussen burgers en bedrijven. Die was fiftyfifty en is nu een derde om twee derde. Maar de wijze waarop dit nu wordt vormgegeven in de nieuwe tarieven voor Opslag Duurzame Energie (ODE), is níet acceptabel.
Gigantische stijging
Vooral middelgrote industriële bedrijven worden geconfronteerd met gigantische lastenstijgingen van soms meer dan 800 procent. En dat is het paard achter de wagen spannen, want zulke stijgingen gaat ten koste van de broodnodige investeringen in duurzame energie en CO2-reductie door deze bedrijven.
Slecht voor concurrentiepositie
Met de ODE haalt het kabinet geld binnen voor de subsidieregeling SDE++ ten behoeve van investeringen in duurzame energie en CO2-reductie. Voor specifieke middelgrote bedrijven in de maakindustrie en de glastuinbouw werkt de ophoging van de ODE-heffing desastreus uit. Zij worden geconfronteerd met een onbetaalbare rekening. Deze bedrijven opereren op internationale markten. Verhoging van de ODE (op deze manier) tast hun concurrentiepositie aan, en kan leiden tot verlies van marktaandeel en banen. Hun concurrenten in omringende landen lachen in hun vuistje.
Snelle evaluatie
Nu heeft de Tweede Kamer onlangs het Belastingplan voor 2020 aangenomen, inclusief de verhoging van de ODE. Daar valt dus weinig meer aan te doen. Daarom richt ik me tot de Kamerleden die deze week de begroting van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat behandelen. Zij kunnen er in elk geval voor zorgen dat de uitwerking van de ODE volgend jaar wordt geëvalueerd. Hopelijk leidt dat dan tot een aanpassing van de verhoging. De oplossing is simpel: gewoon de lasten wat meer uitsmeren over het totaal van het bedrijfsleven.
Meer kans op subsidie
De Tweede Kamer kan deze week meteen pleiten voor een betere toegang tot de SDE++-subsidies voor middelgrote bedrijven. Daarmee kunnen ze de onrendabele top van duurzaamheidsinvesteringen overbruggen. Want het is alsof de duvel ermee speelt: middelgrote bedrijven gaan veel meer ODE betalen (ten gunste van SDE++), maar staan door de systematiek van de regeling achteraan in de rij om van die subsidie gebruik te kunnen maken. Dus ze hebben straks al minder geld om duurzaam te investeren, en maken ook nog eens minder kans op subsidie. Tsja, hoe krom kan de uitkomst van energie- en klimaatbeleid in de praktijk dan zijn.
Frits de Groot
Teamleider Fysieke Omgeving, Milieu en Energie
