Handelsoorlog VS en China: dolle hond versus systeemrivaal

'Onze geweldige Amerikaanse boeren weten dat China hen niet kan raken en dat hun president naast hen staat en voor hen doet wat geen andere president heeft gedurfd – en ik doe het zo volgend jaar weer als het moet!'

Trump for president

Van deze geruststellende tweet van Trump op 6 augustus gingen de financiële markten pas echt goed wakker liggen. De handelsoorlog tussen China en Amerika die begon met Amerikaanse importtarieven op staal en aluminium, ook uit China, duurt nu al ruim een jaar. En na deze tweet lijkt Trump te zeggen: ’… en ik plak er gerust nog een jaartje aan vast.’ Het jaartje waarin zijn herverkiezing zou moeten plaatsvinden.

Importtarieven

Een staakt het vuren leek te zijn bereikt, tot Trump twee weken geleden nieuwe importtarieven aankondigde. China reageerde door haar munt te laten devalueren, waarop Trump China beschuldigde van valuta manipulatie. Nieuwe importtarieven op vrijwel alle Chinese goederen staan voor 1 september op de rol. De verhoudingen zijn nu dusdanig dat de pers vergelijkingen maakt met 1914 en 1940.

Makkie

‘Goed, en makkelijk te winnen’, zo omschreef Trump in 2018 de handelsoorlog. En hij heeft een punt: China gedraagt zich niet zoals het hoort in de internationale economie. China heeft een totaal andere opvatting van de werking van markten. De Europese Unie wees China in een recente paper dan ook aan als ‘systeemrivaal’.

Bijzondere handelswijze

Het valutabeleid van China is op zijn minst ondoorzichtig. En Westerse bedrijven worden in China geconfronteerd met gedwongen technologieoverdracht en andere schending van intellectuele eigendom. Onze bedrijven daar genieten niet de economische vrijheid die hun bedrijven hier wel genieten.

WTO

Maar Amerika is zelf ook geen model-wereldburger. De Amerikanen blokkeren al enige tijd benoeming van nieuwe rechters bij de WTO. Als in december de benoemingstermijn van de huidige rechters erop zit, komen er geen nieuwe. Zo heeft de VS effectief het WTO-systeem plat gelegd.

Systeem van deals

Van een wereldwijd economisch systeem gebaseerd op regels zoals de WTO, lijken we af te glijden naar een systeem gebaseerd op deals. Dat is niet in het belang van Europa en zeker niet van Nederland.

EU als bemiddelaar

Hoog tijd, dat Europa zich intensiever gaat bemoeien met de besprekingen tussen China en de VS. Kiezen we dan de kant van ‘dolle hond’ de VS of ‘systeemrivaal’ China? Wellicht kunnen we beide partijen terug geleiden naar een verstandige tussenweg.  

Marhijn Visser
Beleidssecretaris Internationaal Ondernemen