Deze maand haalden universiteitsbestuurders samen met andere actievoerders letterlijk een nat pak in de Haagse Hofvijver. Dit alles om het pleidooi kracht bij te zetten dat wetenschappelijk onderwijs en onderzoek het water aan de lippen staat en dat 1,1 miljard extra per jaar nodig is om het tij te keren.
Hoge werkdruk
Weinigen zullen betwisten dat de wetenschap onder druk staat, of dat de werkdruk voor wetenschappers in sommige gevallen onaanvaardbaar hoog is. Weinigen zullen ook betwisten dat de slagingskans voor onderzoeksvoorstellen bij NWO voor vele vakgebieden erg laag is geworden. Dus ja, een claim voor extra budget voor de wetenschappelijke onderzoeksbasis lijkt me alleszins terecht. Dat bepleiten we ook binnen de Kenniscoalitie.
Sociale studies en geesteswetenschappen
Tegelijkertijd spelen er ook andere ontwikkelingen waardoor het water de universiteiten aan de lippen staat. In 10 jaar tijd zijn de studentenaantallen met een derde toegenomen. Onder andere ook door een snelle toename van de aantallen internationale studenten. Studenten die bovendien een grote voorkeur blijken te hebben voor sociale en geesteswetenschappen, ver boven technische of bèta studies.
Keuzes 17 en 18-jarigen
En alle zeer betrokken hoogleraren en docenten willen al deze studenten excellent onderwijs geven, gekoppeld aan excellent onderzoek. En dat wringt. De groei van wetenschappelijke domeinen, ingegeven door keuzes van 17 en 18-jarigen én door voorkeuren van internationale studenten, bepalen in grote mate de richting van Nederlands onderzoek. En leggen daarmee een buitengewoon hoge druk op het systeem.
Aantrekkelijk en toekomstbestendig
Het pleidooi van de universiteiten voor een hoger onderzoeksbudget zou daarom mijns inziens gekoppeld moeten worden aan die ongemakkelijke waarheid: hoe maken wij ons wetenschapssysteem aantrekkelijk, toekomstbestendig én maken we keuzes die nadrukkelijker leiden tot een groei van studies in bèta en techniek op alle universiteiten.
Bèta, techniek en sleutelstudies
Dus ja, meer budget voor onderzoek, óók voor ongebonden onderzoek, maar laten we niet vergeten daarbij de nadruk te leggen op bèta en techniek en sleuteltechnologieën.
Reineke Timmermans
Beleidssecretaris innovatie en industriebeleid